Kostprijsontwikkeling

Wat is het doel van een kostprijs?

De kostprijs, of ook wel de productiekosten genoemd, vertegenwoordigt alle directe en indirecte kosten die bedrijven maken om een goed te produceren of een dienst te leveren. De kostprijs maakt het mogelijk een verkoopprijs op een efficiëntere manier te berekenen, waardoor de winstgevendheid van de activiteit van een onderneming wordt gewaarborgd.

De kostprijs maakt het dus mogelijk een minimumverkoopprijs te berekenen, waardoor ondernemingen de brutomarge kunnen bepalen die zij willen of kunnen behalen. Dankzij de kennis van de kostprijs kunnen ondernemingen ook een prijsbeleid voeren dat is afgestemd op de soorten goederen en diensten die worden aangeboden.

Toepassing in de sector

In de sector autocars en autobussen worden de kosten berekend op basis van de huidige waarde van de produktiemiddelen die nodig zijn om de activiteit uit te oefenen en niet op basis van de aankoopwaarde van de produktiemiddelen. Deze methode lijkt ons het meest relevant omdat zij het mogelijk maakt de ontwikkeling van de kosten op geactualiseerde wijze weer te geven. Dat wil zeggen volgens de huidige prijs en niet volgens de prijzen op het moment van aankoop van de produktiemiddelen. Tenslotte worden de kosten berekend volgens het aantal afgelegde kilometers. De investeringskosten moeten inderdaad worden afgeschreven volgens het aantal afgelegde kilometers. Het is echter belangrijk twee verschillende soorten kosten te onderscheiden. Ten eerste zijn de vaste kosten op korte termijn de elementen van de totale kosten die de onderneming maakt ongeacht het activiteitsniveau en dus ongeacht het aantal afgelegde kilometers. Op korte en lange termijn worden de variabele kosten beïnvloed door variaties in het aantal door een voertuig afgelegde kilometers. 

Overigens is de kostprijsberekening per type deelsector verschillend. Daarnaast stelt het Instituut voor autoCar en autoBus ondernemers gratis een geautomatiseerde kostprijscalculator voor ongeregeld vervoer (touringcarcalculator) en een andere voor gespecialiseerd geregeld vervoer (BS-prijscalculator) ter beschikking.

Hoe gebruik je de prijsindex?

Een prijsindex wordt gebruikt om de prijsontwikkeling tussen een referentiejaar, uitgedrukt in basis 100, en een jaar n te vergelijken. Indien men de ontwikkeling van de prijzen tussen twee opeenvolgende jaren wil vergelijken, moet men het volgende evalueren.

Als het indexcijfer van de kostprijs bijvoorbeeld 105 bedraagt voor jaar n+1 en het indexcijfer voor jaar n 100, betekent dit dat de prijs van dit goed tussen jaar n en jaar n+1 met 5% is gestegen. Als de kostprijsindex voor jaar n+2 98 bedraagt, betekent dit dat de kostprijs tussen jaar n en jaar n+2 met 2% is gedaald.


Kostprijsindices Autocarsector


Sinds 2007 stelt het ICB een kostprijsindex op voor het ICB nationaal en internationaal ongeregeld personenvervoer over de weg. 

In de autocarsector  is kennis van de evolutie van de kostprijs essentieel om de ondernemingen in staat te stellen de evolutie van de kosten beter door te rekenen in de verkoopprijs van hun ticket. Men mag echter niet uit het oog verliezen dat de aard van de kosten per onderneming kan verschillen naar gelang van het soort leveranciers of gebruikte materialen. Niettemin geeft de door het Instituut voor autoCar en autoBus geproduceerde index een indicatie van de kostenontwikkeling en -trends in de sector. Daarom wordt de index maandelijks gepubliceerd in de Belgian Monitor. De indexen voor de autocarsector worden berekend op basis van twee referentiejaren. De basis 100 = 31/12/2006 en 100 = 1/12/2014. Deze keuze wordt verklaard door de belangrijke wijzigingen die in januari 2015 in de methodologie werden aangebracht.

Het Instituut voor autoCar en autoBus stelt de ondernemingen verschillende indexen ter beschikking die de evolutie van de kostprijs meten volgens verschillende reismodellen, namelijk : 

  1. Dagtoerisme
  2. internationale verblijfreizen van maximum 6 dagen
  3. Internationale verblijfreizen van meer dan 6 dagen 
  4. Internationale pendel
  5. Skireizen 
  6. Receptief toerisme van 12 dagen 

Dankzij deze diversiteit aan reismodellen kunnen bedrijven de evolutie van hun kosten beter doorrekenen. Het is belangrijk te vermelden dat het Instituut voor autoCar en autoBus elk reismodel wordt berekend volgens zijn eigen kostenstructuur. Bovendien wordt de kostprijsindex voortdurend aangepast en verbeterd om de kostenevolutie van de verschillende reismodellen zo goed mogelijk weer te geven.

De evolutie van de kostprijsindex voor Autocarsector

Voor een gedetailleerd beeld van de kostprijsindexen kunt u hieronder een Excel-tabel downloaden met de ontwikkeling van de indexen sinds 2008 (basis 31/12/2006 en basis 21/12/014) en de omrekeningscoëfficiënten. Een gedetailleerde presentatie van de prijsindex voor de laatste maand vindt u hieronder.

Kostprijsindices Geregeld en Bijzonder Geregeld Vervoer

De Belgische Federatie van Autobus- en Autocarondernemers (FBAA) berekent regelmatig een standaardkostprijs voor het geregeld vervoer in opdracht van de TEC en de VVM (dienst De Lijn). Op basis van deze standaardkostprijs berekent het Instituut voor Autobussen en Autocars een kostprijsindex die de evolutie van de kostprijs in het geregeld vervoer weergeeft.

Geregeld en Bijzonder Geregeld Vervoer in Wallonië en in vlaanderen

Sinds 2020 is er geen gestandaardiseerde kostprijs meer voor de reguliere TEC-dienst. Niettemin is er een clausule voor de halfjaarlijkse herziening van de prijzen van de TEC-huurcontracten op basis van artikel 4 van het OTW-contract. Er werd overeengekomen dat een jaarlijkse prijsherzieningsformule zou worden ingevoerd om deze index aan te passen. De index is gebaseerd op vier parameters: "prijzen afhankelijk van het aantal voertuigen", "prijzen afhankelijk van het aantal commerciële kilometers", "kosten afhankelijk van de commerciële rijtijd" en "de prijs van de exploitatiestructuur". Deze indexeringsmethode wordt door de Belgische Federatie van Autobus- en Autocarondernemers gebruikt om de Waalse en Vlaamse indexen voor geregelde diensten te ontwikkelen.